शिक्षणात रेडिओ ऐकण्याचे अनेक फायदे - आर जे अमृत ढगे

प्रभावी संवाद कौशल्य आणि रेडिओ

 यावर डायटच्या वतीने व्याख्यान

सोलापूर प्रतिनिधी  २० 

''शिक्षणात रेडिओ ऐकण्याचे अनेक फायदे आहेत. विशेषतः ग्रामीण भागात किंवा संसाधनांच्या अभावात शिक्षण देण्यासाठी रेडिओ एक प्रभावी माध्यम ठरू शकतो. खालील काही महत्त्वाचे फायदे आहेत:

रेडिओ हा तुलनेने स्वस्त आणि सहज उपलब्ध असलेले माध्यम आहे.इंटरनेट किंवा महागड्या उपकरणांची गरज नसल्याने सर्व स्तरांपर्यंत शिक्षण पोहोचते. रेडिओवरील शैक्षणिक कार्यक्रम ऐकून विद्यार्थ्यांचे ऐकण्याचे कौशल्य (Listening Skills) सुधारते. योग्य उच्चार, शब्दसंग्रह, आणि भाषा समजण्याची क्षमता वाढते.अनेक शैक्षणिक विषयांवर आधारित कार्यक्रम, चर्चासत्रे, मुलाखती यामुळे शिक्षण अधिक समृद्ध होते.''  असे मत आर जे अमृत ढगे यांनी मांडले. ते डायट वेळापूर आणि संगमेश्वर कॉलेज सोलापूर यांच्या वतीने आयोजित केलेल्या शिक्षक प्रशिक्षण शिबिरात दिलखुलास संवाद साधत होते.यावेळी व्यासपीठावर उपप्राचार्य प्रसाद कुंटे,जिल्हा शिक्षण व प्रशिक्षण संस्था वेळापूरचे प्रा. डॉ. प्रभाकर बुधाराम उपस्थित होते. 

 विज्ञान, इतिहास, गणित यांसारख्या विषयांवर व्याख्याने रेडिओद्वारे देता येतात.शिकण्याच्या सवयी विकसित होतात विद्यार्थी नियमितपणे रेडिओ ऐकून अभ्यास करण्याची सवय लावू शकतात. रेडिओ कार्यक्रमांचे वेळापत्रक ठरलेले असल्याने शिस्तबद्ध पद्धतीने शिक्षण घेता येते. ग्रामीण आणि दूरवरच्या भागात शिक्षणाचा प्रसार होतो .इंटरनेट आणि डिजिटल उपकरणांचा अभाव असलेल्या ठिकाणी रेडिओ हा एक उत्तम पर्याय असतो. 

 उपस्थित शिक्षकांशी संवाद साधताना ते म्हणाले ---कमी खर्चात शिक्षण सर्वदूर पोहोचवण्याचे साधन म्हणून वापर करता येते. सर्जनशीलता आणि कल्पनाशक्ती वाढते. रेडिओवर ऐकलेल्या गोष्टी ऐकणाऱ्याला डोळ्यांसमोर कल्पना करण्यास प्रवृत्त करतात. कथा, चर्चा, आणि विविध नाट्यरूप प्रसारण यामुळे विद्यार्थ्यांच्या सर्जनशीलतेला चालना मिळते. विशेष गरज असलेल्या विद्यार्थ्यांसाठी उपयुक्त आहे.अंध विद्यार्थ्यांसाठी रेडिओ हा प्रभावी शैक्षणिक साधन ठरू शकतो.

श्रवणशक्तीच्या मदतीने शिक्षण घेताना त्यांचा आत्मविश्वास वाढतो.  सोलापूर सारख्या बहुभाषिक शहरात बहुभाषिक शिक्षणाला चालना मिळते विविध भाषांमधून शैक्षणिक कार्यक्रम प्रसारित करता येतात, त्यामुळे वेगवेगळ्या भाषांतील विद्यार्थ्यांना शिक्षण मिळू शकते. इंग्रजीसारख्या भाषांचे शिक्षण घेण्यास मदत होते.आरोग्य, शेती, पर्यावरण, आणि सामाजिक विषयांवरील कार्यक्रमांमुळे विद्यार्थ्यांना उपयुक्त माहिती मिळते.व्यावहारिक ज्ञान आणि जीवनोपयोगी कौशल्ये विकसित होतात.

                  एकूणच काय रेडिओ हा शिक्षणासाठी एक प्रभावी आणि सर्वसमावेशक साधन आहे. तो केवळ अभ्यासक्रम पूरक ठरत नाही, तर विद्यार्थींच्या एकूण विकासाला चालना देतो. आधुनिक तंत्रज्ञानासोबत त्याचा समावेश केल्यास शिक्षण अधिक प्रभावी आणि सर्वसमावेशक होऊ शकते.

प्रारंभी दत्तात्रय गुड्डेवाडी यांनी आर जे अमृत यांचा परिचय करून दिला डॉ गणेश मुडेगावकर यांनी सर्वांचे आभार मानले